Хризолит буюу шөнийн маргад /peridot/ 2023 / 01 / 22
Хризолит буюу шөнийн маргад.
Чулуу болгон яруу найргийн нэрээр нэрлэгдэж чаддаггүй. Хризолит нь эртний Ромчуудын анзаарч мэдсэн тусгай оптик шинж чанараас шалтгаалан ийм давуу эрхийг олж авчээ. Харанхуй болох эсвэл үдшийн гэрэл тусах тусам эрдэс нь ногоон шаргал өнгөө алдаж, баялаг маргад ногоон өнгөнд хувирч чаддаг учир ийнхүү нэрийг олж авдаг.
Эрт дээр үед хуурамч чулуу олон эрдэнэс хайгчдыг хуурсаар ирсэн. Нарны гэрэлд тэдний олсон "маргад чулуу" нь хризолит болж хувирдаг байна.
Нэр нь chrysos — алт, lithos — чулуу гэсэн хоёр грек үгнээс гаралтай. Францад ихэвчлэн оливин гэж нэрлэдэг байсан бөгөөд мэргэжлийн үнэт эдлэлийн нийгэмлэгт перидот хэмээх нэрийг ард нь наадаг байжээ.
Онцгой шинж чанараараа хризолитийг олон зууны туршид "өөрчлөлтийн чулуу" гэж нэрлэдэг. Энэхүү ашигт малтмал нь Египетийн хатан хаан Клеопатрагийн хамгийн дуртай эрдэнэс байсан бөгөөд энэ нь зөвхөн гайхалтай гоо үзэсгэлэнгээрээ төдийгүй хувирамтгай зангаараа ялгагдах нь санамсаргүй хэрэг биш юм.
Хризолит бол байгальд ганцхан өнгөтэй байдаг хэд хэдэн төрлийн чулууны нэг юм. Ийм учраас энэ нь ховор чулуу гэж тооцогддог. Алтан ногоон өнгөний төрх нь төмөр, магни, никелийн хольцын хэмжээнээс хамаарна. Алтнаас гадна хризолит нь чидун, пистачио, шар өнгийн тусгалтай байж болох бөгөөд энэ нь чулуун зөөлөн туяаг улам нууцлаг болгодог.
Энэ бол нарны гэрлийг санагдуулам ирмэгийн онцгой туяа бөгөөд энэ эрдэсийг маш их алдартай болгожээ.
Хризолитын "гэнэтийн бэлэг" нь өнгөний өөрчлөлтөөр дуусдаггүй. Өөрчлөлтийн чулуу нь харьцангуй эмзэг тул онцгой анхаарал шаарддаг. Массын масштабын хувьд ашигт малтмалын хатуулаг нь ойролцоогоор 6.5 нэгж юм. Тиймээс чулууг хүчил, хатуу биетийн нөлөөнөөс хамгаалахыг зөвлөдөг байна. Хризолит нь өндөр температурыг тэсвэрлэдэггүй бөгөөд энэ нь үнэт эдлэлийн ажилчдын хөдөлмөрийг улам хүндрүүлдэг.
Мэдлэгийн цайз
Р.Сайхан-Уул
холбоотой мэдээ
Сэтгэгдэл
